Televizyon, 1941 yılında Amerika’da ilk kullanılmaya başladığından bu yana, Amerikan toplumuna ayna tutan en büyük araçlardan biri oldu. PBS tarafından yayınlanan bu 4 bölümlük belgesel de II. Dünya Savaşı sonrasından günümüze kadar Amerikan dizilerinde oluşturulmuş arketipleri, zaman içerisinde geçirdikleri evrimleri ve II. Dünya Savaşı, Vietnam Savaşı, 11 Eylül saldırısı gibi toplumu derinden sarsan olaylarla birlikte nasıl şekillendiklerini ele alıyor. Her bölümde farklı bir arketipin ele alındığı belgeselde dizi dünyasından kimler yok ki? Alan Ball’dan Shonda Rimes’e, Michael C. Hall’dan Hugh Laurie’ye, Edie Falco’dan Felicity Huffman’a saymakla bitiremeyeceğimiz kadar yaratıcı, yapımcı ve oyuncu mevcut. Daha da kimler var derseniz buyurun yazının devamına.

1. Bölüm: Independent Woman (Bağımsız Kadın)
Televizyonun ilk yıllarında gerçek hayattan çok uzak bir şekilde idealleştirilen, tek meziyeti iyi eş ve anne olmak olan, kocasına bağımlı kadın arketipi, sonraki yıllarda değişmeye başladı ve bağımsız, kendi doğrularının yolundan giden kadın karakterler ön plana çıkmaya başladı. Sex and the City ile birlikte hakimiyet kurmaya başlayan bu karakterleri; Desperate Housewives, Weeds, Grey’s Anatomy, Nurse Jackie, The Good Wife izledi ve mükemmellikten uzak, fakat kendilerine göre doğruları olan karakterler ekranda yerlerini aldı.Independent Woman adlı bu bölümdeki röportajlar:
Sex and the CityDarren Star (yaratıcı)Desperate HousewivesMarc Cherry (yaratıcı)Felicity Huffman (oyuncu, “Lynette Scavo”)Eva Longoria (oyuncu, “Gabrielle Solis”)Grey’s AnatomyShonda Rhimes (yaratıcı)Sandra Oh (oyuncu, “Cristina Yang”)WeedsJenji Kohan (yaratıcı)Mary Louise Parker (oyuncu, “Nancy Botwin”)Nurse JackieLiz Brixius(yaratıcı)Linda Wallem (yaratıcı)Edie Falco (oyuncu, “Jackie Peyton”)The Good WifeMichelle King(yaratıcı)Robert King(yaratıcı)Juliana Margulies (oyuncu, “Alicia Florrick”)RoseanneMarcy Carsey (yapımcı)Tom Werner (yapımcı)Roseanne Barr(oyuncu, “Roseanne Connor”)Laurie Metcalf (oyuncu, “Jackie Harris”)Murphy BrownDiane English (yaratıcı)Candice Bergen(oyuncu, “Murphy Brown”)The Dick Van Dyke ShowCarl Reiner (yaratıcı)Mary Tyler Moore(oyuncu, “Laura Petrie”)Dick Van Dyke(oyuncu, “Robert Petrie”)The Mary Tyler Moore Show<aJames L. Brooks(yaratıcı)Mary Tyler Moore (oyuncu, “Mary Richards”)

2. Bölüm: Man of the House (Evin Erkeği)
II. Dünya Savaşı sonrasında, ailenin karşılaştığı her problemin üstesinden gelmeye çalışan ve eve ekmek getiren kişi arketipinde olan erkek karakterler, 1960’lardaki kültürel değişim sonrası demode ve gerçek dışı olarak görüldükleri için değişime uğramaya başladılar. All in the Family ile başlayan bu değişim, The Cosby Show’un her iki kültürü bir potada eritmesi şeklinde devam etti ve ‘90 sonrası da erkek karakterler bu etiketlerden kurtularak her rolde ekranda yer almaya başladılar.Man of the House bölümünde:
Breaking BadVince Gilligan (yaratıcı)Bryan Cranston (oyuncu, “Walter White”)Mad MenMatt Weiner (yaratıcı)Elizabeth Moss (oyuncu, “Peggy Olson”)Modern FamilySteve Levitan (yaratıcı)Christopher Lloyd (yaratıcı)Eric Stonestreet (oyuncu, “Cameron Tucker”)Jesse Tyler Ferguson (oyuncu, “Mitchell Pritchett”)Big LoveMark Olsen (yaratıcı)Will Scheffer (yaratıcı)Bill Paxton (oyuncu, “Bill Henrickson”)The SopranosDavid Chase (yaratıcı)Edie Falco (oyuncu, “Carmela Soprano”)Everybody Loves RaymondPhilip Rosenthal (yaratıcı)Mike Royce (yazar)Patricia Heaton (oyuncu, “Debra Barone”)The Cosby ShowMarcy Carsey (yapımcı)Tom Werner (yapımcı)All in the FamilyNorman Lear (yaratıcı)Rob Reiner (oyuncu, “Michael Stivic”)ThirtysomethingMarshall Herskovitz(yaratıcı)Edward Zwick (yaratıcı)Leave It to BeaverJerry Mathers (oyuncu, “Beaver Cleaver”)The Andy Griffith ShowRon Howard (yaratıcı, “Opie Taylor”)The Bernie Mac ShowLarry Wilmore (yaratıcı)The Dick Van Dyke ShowCarl Reiner (yaratıcı)Mary Tyler Moore (oyuncu, “Laura Petrie”)Dick Van Dyke (oyuncu, “Robert Petrie”)

3. Bölüm: The Misfit (Uyumsuz)
Mizahi klişelere, toplumsal beklentilere kafa tutan ve Amerika’nın kozmopolit yanını yansıtan bu nev-i şahsına münhasır, toplumsal normlara ters karakterler de dizilerin demirbaşlarından. The Beverly Hillbillies ve The Adams Family karakterlerinin, bulundukları çevreye uyum sağlamaya çalışmaları, ama bunu nasıl yapacaklarını bilememeleriyle başlayan bu süreç; Taxi, Twin Peaks, Seinfeld, Freaks and Geeks gibi dizilerle devam etti ve bu karakterler ekranların yeni normalleri haline geldi.Bu bölümün röportajlarında:Six Feet UnderAlan Ball(yaratıcı)True BloodAlan Ball (yaratıcı)United States of TaraDiablo Cody (yaratıcı)SeinfeldLarry David (yaratıcı)Jason Alexander (oyuncu,“George Castanza”)The OfficeGreg Daniels (yaratıcı)Paul Feig (yönetmen)Larry Wilmore (yapımcı/oyuncu, “Mr. Brown”)Rainn Wilson (oyuncu, “Dwight Schrute”)30 RockAlec Baldwin (oyuncu, “Jack Donaghy”)Arrested DevelopmentMitchell Hurwitz (yaratıcı)Jeffrey Tambor (oyuncu, “George Bluth Sr.”)Curb Your EnthusiasmLarry David(yaratıcı)Freaks and GeeksPaul Feig(yaratıcı)Judd Apatow (yapımcı)The Addams FamilyJohn Astin(oyuncu, “Gomez Addams”)Beavis and ButtheadMike Judge (yaratıcı)TaxiJames L. Brooks (yaratıcı)Danny DeVito (oyuncu, “Louie De Palma”)Marilu Henner (oyuncu, “Elaine Nardo”)The Larry Sanders ShowJudd Apatow (yapımcı/yazar)Garry Shandling (yaratıcı/oyuncu,“Larry Sanders”)Jeffrey Tambor (oyuncu, “Hank Kingsley”)

4. Bölüm: The Crusader (Kahraman)
İyi ve kötü karakterlerin keskin hatlarla çizildiği II. Dünya Savaşı sonrası; erkeklerin kendilerini özdeşleştirebilecekleri, kadınlarınsa hayran olacakları iyi karakterler 1960’ların başına dek ekranlarda yerlerini aldı. Bu, sadece beyaz ve sadece siyah karakterler zamanla yerini grilere bırakmaya başladı; doğrunun ve yanlışın keskin hatlarla ayrılmadığı, kendi adalet anlayışlarını benimseyen Vic Mackey (The Shield), Omar Little (The Wire), Gregory House (House M.D.) ve Dexter Morgan (Dexter) gibi karakterler ortaya çıktı.Son bölümün röportajlarında:DexterSara Colleton (yapımcı)Clyde Phillips (yapımcı)James Manos Jr. (yazar)Michael C. Hall (oyuncu, “Dexter Morgan”)House M.D.David Shore (yaratıcı)Hugh Laurie (oyuncu, “Gregory House”)24Bob Cochran (yaratıcı)Joel Surnow (yaratıcı)The WireDavid Simon (yaratıcı)Michael K. Williams (oyuncu, “Omar Little”)X-FilesChris Carter(yaratıcı)Vince Gilligan (yazar)Gillian Anderson (oyuncu, “Dana Scully”)Homicide: Life on the StreetTom Fontana (yazar)M*A*S*HAlan Alda (oyuncu, “Hawkeye Pierce”)NYPD BlueSteven Bochco (yaratıcı)David Milch (yaratıcı)Dennis Franz (oyuncu, “Andy Sipowicz”)The ShieldShawn Ryan (yaratıcı)Michael Chiklis (oyuncu, “Vic Mackey”)Yabancı dizi tutkunu herkesin mutlaka izlemesi gereken bu 4 bölümlük belgeselin tanıtım filmi:

http://www.youtube.com/watch?v=St7ERvLuIsU